Danskar slettur í íslensku

 Þegar Íslendingar hófu sjálfstæðisbaráttu sína var eitt af því sem barist var gegn (og enn er barist) að hreinsa málið af útlenskum slettum. Sletta er orð sem tekið er beint upp úr erlendu máli. Oftast eru sletturnar lagaðar að íslenskri beygingu fyrr eða seinna.



Sumar dönskuslettur eru mjög lúmskar. Þannig þekktist ekki að bjóða fólki „góða helgi!“ fyrr á tímum. Það er dönsk kveðja. Íslendingar sögðu bara „bless.“ „Sjáumst!“ er líka sletta. Þannig geta íslensk orð orðið að slettum við það eitt að vera notuð í „útlensku“ samhengi.

Fæstir eru svo miklir málhreinsunarmenn að þeir vilji útrýma kveðjum eins og „sjáumst!“ og „góða helgi!“ úr tungumálinu.  Það er eðli tungumála að breytast.

Skyldi þó vera rétt hjá nóbelsskáldinu að við þekkjum ekki mun á dönskuslettum og eldri íslensku? Skoðum nokkur dæmi um danskar slettur í íslensku máli. Og höfum í huga hvort við kunnum annað orð yfir hlutina.

huggulegur

adressa 

fútt

fyllirí

dúkka

ergelsi

gardína

græjur

majones

resept

skandali/skandall

sena

séní

skrælingur

sort

stuð

svínarí 

omeletta

 pensill

 form

viskustykki

 sulta

mublur
stúdent

Flest þessara orða eiga sér íslenskar hliðstæður. Mörg þeirra eru líka mjög augljósar slettur. Flestir vita að „addressa“ er sletta. Færri vita kannski að „gardína“ og „sulta“ eru það líka. Hvaða íslensk orð kanntu yfir gardínur? En sultu?